Okul öncesi ve okul çağı çocuklarda saldırganlık çok sık görülen bir davranıştır. Saldırganlık fiziksel olabildiği gibi sözel de olabilir. Saldırganlık sadece diğer çocuklara yapılan şiddet olarak değerlendirilmemeli, hayvanlara ve eşyalara da yapılan şiddet davranışları da saldırganlık olarak düşünülmelidir. Saldırganlık gösteren çocuklar evde yaşayan bireylere, sokakta arkadaşlarına, okuldaki öğrencilere şiddet uygulayabilir. Saldırganlık gösteren çocuklar ilk başlarda basit fiziksel veya sözel şiddet uygulamakta ama gerekli müdahale edilmediğinde daha sonraki yıllarda daha fazla zarar verecek şekilde şiddet içeren davranışlar sergilemektedirler.

        Saldırgan çocuklarların bu davranışlarının sönmesi için yapmamız gerekenleri sıralamaya çalışalım...

1.   Çocukların aile ortamlarında sevgi ve değer görme ihtiyaçlarının giderilmesi gerekir. Yapılan araştırmalar aile ortamında yeterli sevgi ve değer görmeyen çocukların saldırgan davranışlar gösterdiği gözlenmiştir. Bu nedenle saldırganlığın önlenmesinde en önemli faktör aileye düşmektedir. Aile bireyleri davranış kazandırmada en önemli unsur olduğunu bilmeli davranışlarını buna göre şekillendirilmelidir.

2.    Aile ortamı paylaşıma dayalı bir yapıda olmalı. Çocuk aile üyeleriyle problemlerini paylaşabilmeli ve bu konuda aile bireylerine güven duymalıdır.

3.   Çocuk aile bireyleri ile birlikte güzel zaman geçirebilmeli anne ve babasıyla şiddet içermeyen oyunlar oynayabilmelidir.

4.    Aile bireyleri çocuğa davranış konusunda tutarlı olmalıdır. Tüm aile bireyleri şiddet konusunda ortak hareket etmelidir.

5.    Saldırganlık övülmemeli, doğru bir davranışmış gibi anlatılmamalıdır. Bazı anne babalar çocuklarının saldırgan davranışlarını bir övünç kaynağı olarak görmekte, çocuğa da bunu aktarmaktadır. Çok sıkça duyduğumuz "sana vuran olursa sende vur", "sana haksızlık edene haddini bildir" gibi cümleler hak aramak gibi algılansa da çocukları şiddete sürüklemekten başka bir işe yaramamaktadır. Bunların yerine çocukları daha iyimser ve yapıcı çözümler üretmesi için teşvik edici olmalıyız.

6.    Çocuklar öğrendiklerini yaparlar. Eğer aile ortamında şiddet içeren davranışlar varsa çocukta da şiddet içeren davranışlar olur. Baba çocuğun yaptığı olumsuzluklar karşısında kullandığı ceza yöntemini çocukta başka çocuklara uygulamakta, çözümü böyle aramaktadır. Bu nedenle aile ortamında şiddet içeren davranışlardan uzak durulmalı, çocukların yanında şiddetli tartışmalara girilmemelidir.

7.    Çocuklar başka çocuklarla veya kardeşleriyle kıyaslanmamalı, başkalarının yanında eleştirilmemelidir.

8.    Çocuğa yanında sürekli yaramaz, kavgacı, hırçın gibi olumsuz cümleleri kullanmayın. Çocuk bir süre sonra ona atfedilenlere göre yaşamaya başlar.

9.    Çocuklar şiddeti televizyon ve bilgisayar ortamında da öğrenirler. Bu nedenle şiddet içeren film veya programlardan, bilgisayar oyunlarından, web sitelerinden uzak tutmalıyız.

10.  Saldırgan davranışının nedenini anlamaya çalışalım.  Çocuğun neden saldırgan davranışlar sergilediğini anlamadan yapılan müdahaleler beklenen etkiyi göstermeyecektir.

11.  Şiddet içeren davranışlar görmezden gelinmemeli, hemen müdahale edilmelidir. Zamana bırakılan müdahaleler amacına ulaşmaz.

12. Yapılan davranışın yanlışlığı üzerine konuşulmalı, sakinleşinceye kadar beklenmesi sakinleşince gerekli açıklamalar çocuğa yapılmalıdır.

13. Ceza etkili bir davranış söndürme yöntemi değildir. Ceza yerine çocuğun güzel davranışlarını övmek cezaya göre daha etkili bir yöntem olmaktadır.

14.  Ceza verilecekse fiziksel cezalar verilmemeli. Ceza olarak çocuk, sevdiği bir şeyden bir süre mahrum bırakılabilir.

15.  Yapılan tüm uğraşlara rağmen saldırganlık önlenemiyorsa rehberlik servisinden yardım alabilirsiniz.

Murat DEMEZ

Rehberlik Öğretmeni